معماری هتل عباسی امروز و کاروانسرای دیروز اصفهان - مجله کامپیوتر

به گزارش مجله کامپیوتر، اصفهان، یکی از زیباترین شهرهای ایران است که در آن آثار تاریخی بسیاری وجود دارد. این شهر که در دوران صفویه مرکز ایران بود، دچار تغییر و تحولات بسیاری شد. در آن بناهای باارزش بسیاری ساخته شد که از جمله آن ها می توان به بناهای ساخته شده در خیابان چهار باغ اشاره نمود. این بناها شامل مدرسه، کاروانسرا و بازارچه است. این کاروانسرا امروزه با نام هتل شاه عباسی شناخته می گردد که از جمله زیباترین هتل های ایران به شمار میرود. در ادامه به معرفی معماری هتل عباسی می پردازیم. در مقاله زیر در کنار تاریخچه هتل عباسی، سازنده هتل عباسی را نیز برای شما همراهان معرفی خواهیم کرد.

معرفی

معماری هتل عباسی، در زمان سلطان حسین ساخته شد و به علت آنکه او این کاروانسرا و بعلاوه بازارچه و مدرسه واقع در خیابان چهار باغ را به مادرش تقدیم نموده بود، با نام مادر شاه شناخته شده بودند. از ساخت و دوران سازنده هتل عباسی حدود 300 سال می گذرد. در واقع این کاروانسرا و دیگر کاروانسراها اغلب در دوران شکوفایی ایران در زمینه اقتصاد و در دوران صفویه ساخته شدند. این کاروانسراها علاوه بر محل اطراق مسافران و کاروانیان، محل نگهداری و مبادله کالاها نیز بوده اند. طبق گفته شاردن که در دوران صفویه به این شهر سفر نموده بود، تعداد کاروانسراهای اصفهان حدود 1800 عدد بوده است. بسیاری از کاروانسراهایی که در آن موقع ساخته شدند، امروزه وجود ندارند و بعضی دیگر را می توانید در گوشه کنار شهر ببینید. این کاروانسراها همگی دارای معماری زیبا و پایداری بودند، معماری بعضی از آن ها شبیه به دیگر بناها بوده که می توان گفت از دیگر معماری ها الهام گرفته اند. از جمله عناصر مشترک در بین این کاروانسراها که سازنده هتل عباسی آن را رعایت نموده، حیاط چهار گوش که در مرکز است و دور تا دور آن اتاق های یک یا دو طبقه جای گرفته اند و بعلاوه صفه ها به همراه ایوان ها است.

کاروانسرا در طول زمان

بعد از دوران صفویه و دوران طلایی سازنده هتل عباسی، با یورش افغان ها معماری هتل عباسی نیز همانند بناهای دیگر متروکه شد و تنها در زمان ظل السلطان قاجار، این کاروانسرا تحت تعمیر نهاده شد. بعد از آن موقع تغییراتی در این کاروانسرا رخ نداد تا در قرن 14 شمسی این کاروانسرا تحت عنوان آمادگان پادگان اصفهان مورد استفاده نهاده شد. نام خیابان آمادگاه از همین زمان گرفته شد. بعد از آن به محلی برای توقف کامیون های حمل شکر و قند تبدیل شد. با توجه به آنکه این کاوانسرا محل توقف کامیون ها شده بود، از آن به درستی نگهداری نمی شد و کم کم دچار خرابی های بسیاری شد. در همین زمان یعنی سال 1336 شمسی بازسازی و بازسازی معماری هتل عباسی آغاز شد و شرکت سهامی بیمه ایران و آندره گدار، پیشنهاد تبدیل شدن این کاروانسرا به مهمان خانه را دادند و طرح این مهمانسرا را به تصویب رساندند. در راستای چنین تغییری، این بنای باارزش از زوال و تخریب نجات پیدا کرد و تبدیل به مکانی باارزش که مسافران بسیاری را به خود جذب می نماید، شد. تمامی هزینه های اجرا شده برای تغییر به مهمانسرا، به پای بیمه ایران در تاریخچه هتل عباسی بود. کاورانسرای مادرشاه یا مهمانسرای شاه عباس، دستخوش تغییرات و بازسازی شد که در این اقدامات سعی شد، تغییر به خصوصی صورت نگیرد و از نظر شکل ظاهری تغییر آنچنانی نکند و ضمناً فضایی دلنشین و ایرانی را به همراه داشته باشد. دو نکته مهم در این اقدامات این بود که نمای بیرونی بنا، اصالت خود را حفظ کند و حجره های کاروانسرا به اتاق های مهمانسرا تبدیل شوند. در طی اقدامات بازسازی و بازسازی این کاروانسرا، صحن مرکزی آن را بیشتر شبیه به باغ های ایرانی کردند و درخت های بیشتری کاشتند. این کاروانسرا نیز همانند دیگر کاروانسراها که گفته شد، دارای حیاط مرکزی بوده که ابعاد آن 80 متر در 80 متر است. این حیاط های مرکزی به خصوص در آب و هوای خشک، نقش بسیار مهمی را در بناهای گذشته ایفا می نموده است. در حیاط مرکزی کاروانسرای مادرشاه و در طی بازسازی های اجرا شده، گل و گیاهان بسیاری قرار داده شد و بعلاوه نهر فرشادی از میان آن عبور کرد. هر ضلع این حیاط دارای ایوانی است که کنار آن ها حجره های دو طبقه نهاده شده اند. معمولا افراد ثروتمند در گذشته حجره هایی که در طبقه پایین بودند را به علت خنک بودن در تابستان و بعلاوه نزدیکی به انبارها و بازاندازها انتخاب می کردند. بازارچه شاهی به ایوان شمالی متصل بود و باغ فتح آباد نیز به ایوان جنوبی متصل بود که دیگر اثری از آن وجود ندارد. در گذشته بعلاوه در صحن مرکزی سکویی وجود داشته که برای باراندازی بوده است، بعلاوه در تاریخچه هتل عباسی اصطبل هایی برای تیمار کردن چهارپایان وجود داشته است.

هتل بی نظیر امروز

در ادامه این بازسازی در تاریخچه هتل عباسی، زمین هایی در اطراف این کاروانسرا خریداری شد و به این مهمانسرا اضافه شد. سقف ها و دیوارهای این بنا بازسازی شدند. در حال حاضر دیوارهایی در این هتل وجود دارند که هیچ گونه تغییری نداشتند و به همان شکل ابتدایی به جای مانده اند. درها و پنجره ها نیز مورد بازسازی نهاده شدند و بسیار سعی شد که تغییر آنچنانی نداشته باشند. در ادامه قسمت هایی که کامل از بین رفته بودند را دوباره ساختند. در سال 1337، این مهمانسرا آغاز به کار کرد. مسلما اداره چنین مهمانسرایی مستلزم توجهات خاصی بود به همین دلیل در سال 1344، گروه هتلداری فرانسوی به نام نگرسکو به اینجا آمدند و مدیریت مهمانسرا را به مدت دو سال در اختیار داشتند. بعد از دو سال مدیریت دوباره به ایرانی ها برگردانده شد و این مدیران نیز از کارمندان عالی رتبه شرکت بیمه گزینش می شدند. شرکت بیمه این مهمانسرا را در سال 1351 از سمت شرقی توسعه داد و 11 هزار و 500 متر مربع زمین را خریداری کرد. در این قسمت تالار بزرگ سخنرانی، رستوران، 80 اتاق و سرسرای ورودی و تمامی تجهیزات و امکانات مورد احتیاج یک مهمانسرا را ایجاد کرد. مهندس ابراهیمیان، معمار دیوارها و سقف این بخش مهمانسرا بود و از هنرمندان قدیمی برای این قسمت نیز بهره برده شد.