تلفیق زیبایی شناختی ادبیات کودک را از نگاه کودک جست جو کنیم - مجله کامپیوتر

به گزارش مجله کامپیوتر، خبرنگاران ـ گروه فرهنگ: سمیرا معتمد جلالی مولف و منتقد در حوزه ادبیات بچه ها در یادداشتی که آن را در اختیار خبرنگاران قرار داده است، به بررسی و آسیب شناسی ادبیات کودک بعد از مقطع انقلاب اسلامی پرداخته است.

متن این یادداشت در ادامه می آید:

بعد از انقلاب اسلامی، ادبیات بچه ها دستخوش تغییر و تحولاتی شده است: از جمله ساختار زبانی کودک که بسیار متحول شده و داستن ها و اشعار از محاوره به زبان معیار در آمده است. این تحولات و دگرگونی ها به گونه جدیدی از شعر منتهی شده است.

مهمترین ویژگی های شعر و داستان بچه هاه را می توان در این سال ها به چند مورد خلاصه کرد:

1- از لحاظ کارکرد و دایره شمول، شعر در این سال ها عمومیت یافت و به عنوان زبانی نو در اختیار مطبوعات از جمله مطبوعاتی که برای بچه ها مطالبی را به چاپ می رسانند قرار گرفت.

2- جهان بینی شاعران کودک، پس از انقلاب یا الهام از حوادث و مقتضیات زمانه شکل می گرفت، روی هم رفته نگرش شاعران و نویسندگان کودک نسبت به جهان بیرون متحول شد، به ویژه با جهانی شدن شبکه اینترنت و جهانی مجازی.

3- تخیلات انتزاعی پیشرفته تر شد.

اعتلای روح همگام با رشد جسمانی

بسیاری از والدین تنها به جسم کودک خود اهمیت می دهند بی آنکه توجه چندانی به روح و روان وی داشته باشند؛ حال آنکه رشد جسمی و روحی باید با هم منطبق باشد. این مقولات را می توان در شعر و داستان های تخیلی در ذهن کودک تداعی نمود.

شاعران و داستان نویسان کودک، در طی سال ها به یک نظام زیباشناختی دین در شعر و داستان دست پیدا کرده باشد. از جمله آنها می توان به یکی از شاخصه های ادبیات کودک در این برهه اشاره کرد یعنی جناب اقای جواد محقق که سال ها در این عرصه فعالیت پیگیر و مستمر داشته اند.

جریان های ادبی بعد انقلاب

پس از انقلاب اسلامی که در سال 1357 به وقوع پیوست و رفع محدودیت های آن دوره، چند نشریه ادبی آغاز به کارکرد که برخی از آنها در راستا شعر و ادب برای بچه ها تاثیرات بیش و کمی برجا گذاشتند که از آن جمله می توان به نشریه کیهان بچه ها، سروش کودک و نوجوان و دوچرخه همشهری اشاره کرد. در این میان انجمن های ادبی کودک در کانون پرورش فکری مشغول به فعالیت بود. مهمترین حوادث ادبی در سال های بعد از انقلاب تشکیل کنگره ها و سمینارهای شاعران و نویسندگان در حوزه کودک بود.

این کنگره ها غالبا به همت انجمن روابط فرهنگی سرای اهل قلم برگزار می شد در این جلسات شاعران، نویسندگان و ادبا و محققان در حوزه کودک شرکت داشتند. کنگره در انتها از نویسندگان تقدیر و تشکر به عمل می آورد و به این ترتیب شاعران و داستان نویسان مورد حمایت قرار می گرفتند.

یکی از شاعران مطرح در حوزه کودک بعد از سال های انقلاب افشین اعلا است که سال ها در این عرصه فعالیت پیگیر و مستمر داشته و برای نمونه به یکی از آثارش خواهیم پرداخت. از ویژگی های شاخص شعر او، تاثیر ذهن و زبان در مخاطب می باشد که در بیشتر اشعار او آشکار است؛ طوری که بعد از گذشتن چندین دهه هنوز تازگی خود را از دست نداده است. از آن میان می توان به شعر خنده های تو اشاره کرد:

خنده های تو

چه قدر خنده های تو/ قشنگ و صادقانه است

برای کفتر دلم/ مثال آب و دانه است

صدای خنده های تو/ مرا پرنده می نماید

به دشت سبز زندگی/ همیشه زنده می نماید

اگر بخندی این دلم/ پر از کلاغ می شود

....

عوامل تاثیرگذار در تغییر محتوای شعر اجتماعی

عوامل مهم فرهنگی که در تغییر راستا شعر در جهت اج=تماعی شدن موثر بوده به قرار زیر می باشد:

1- وجود نشریه های ادبی مهمی مانند کانون پرورش فکری بچه ها و نوجوانان که زمینه را برای نقد شعر شاعران فراهم می ساخت.

2- آشنایی روشنفکران و شاعران کودک با اندیشه های اجتماعی

3- آشنایی با تفکرات کودک مدارانه

4- تاثیرپذیر از شیوه شاعران سایر کشورها

دستاوردهای ادبی

در چارچوب ادبیات کودک و نوجوان، سیر عمده شعر و داستان را باید دوره کمال جریان های ادبی به حساب آورد. زبان شعر کودک در ادامه راهی که قبلا آغاز کرده بود، بارورتر و صیغلی تر نمود می کرد و کلمات با هم انس و الفت بیشتری یافته بودند.

نتیجه گیری:

انتقال محتوای آموزشی به بچه ها

بنا بر رویکرد سازنده گرایی، یادگیری در یک محیط اجتماعی اتفاق می افتد. لذا باید اذعان داشت، تعاملات اجتماعی، تعارضات را افزایش داده و یادگیری را تحریک می نماید و بدین وسیله بچه ها از لحاظ رشد ذهنی و عوامل محیطی به درک بالاتری از مقولات پیرامون خود می رسند این گونه آموزش ها یعنی قرار دادن آنها در گروه عاملی است برای دنبال کردن اهداف مشترک برخی از فواید استفاده از این روش ها یعنی قرار دادن بچه ها در اجتماعات گروهی به قرار زیر است.

یک پیشنهاد یا راهکار

باید تلفیق زیبایی شناختی ادبیات کودک از جمله شعر و داستان را از نگاه کودک برای کودک جست وجو کرد تا او را از آسیب های وارده در این حوزه در امان نگاه داشت.