کسب و کارهای نوپا در حاشیه - مجله کامپیوتر

به گزارش مجله کامپیوتر، سیدمرتضی احمدپور- تبریز - خبرنگار:کسب و کارهای نو پا در آذربایجان شرقی طی سال های اخیر رشد چندان مناسبی نداشته است. شرکت هایی با عنوان استارت آپ در استان هم سابقه ای کمتر از 5 سال دارند و فقط در یکی 2 سال اخیر حمایت های سازمان دهی شده به سمت این کسب و کارها هدایت شده و پارک علم و فناوری.

اداره کل کار و تعاون و معاونت مالی استانداری متولی این کسب و کارها هستند. چندین همایش هم در 2 سال گذشته در دانشگاه های استان برگزار شده و مواضع حمایتی متعددی در این حوزه اجرا شده است. اما نکته مهم در عدم موفقیت این کسب و کارها عدم هماهنگی میان فعالان کسب و کارهای نوین و مسئولان است تا آنجا که بعضی فعالان این حوزه دخالت دولت در این زمینه را مانع رشد این کسب و کارها می دانند. بر اساس ارزیابی های دانشگاهی در آذربایجان شرقی 3 عامل فقدان متولی رسمی برای استارت آپ ها، نبود باور اقتصاد و صنعت استان به جوانان و عدم تامین مالی موجب شده تا این کسب و کارها نتوانند رشد کافی داشته باشند.

• نبود شناخت کافی از کسب و کارهای نوین

عضو هیات علمی دانشگاه علوم پزشکی تبریز و فعال حوزه استارت آپی استان با بیان این که در زمینه شناخت کسب و کارهای نوین در این استان با مسائل تعاریفی روبه رو هستیم، اظهار می کند: در حوزه کارآفرینی و استارت آپی تعریفی به نام اکولوژی استارت آپی وجود دارد که مبتنی بر وضعیت و استعداد ذاتی راه اندازی این کسب و کارهاست. در آذربایجان شرقی و تبریز این ظرفیت ها به خوبی وجود دارد و زمینه های متعددی از کسب و کارهای خلاقانه و کارآفرینانه هم مطرح است که باید راهنمایی شوند و به ثمر برسند.

پیمان کیهان ور بیان می کند: کسب و کارهای نوین و استارت آپ الزاماً نباید خلاقانه و جدید باشد و حتی با کپی برداری از کارهای خلاقانه خارجی هم می توان به کسب و کارهای نوین رسید و در آمدهای میلیاردی هم کسب کرد. از سوی دیگر کسب و کارهای نوین نیاز به خلاصی از کاغذبازی اداری دارند و در کشور به مرداب های اداری گرفتار شده ایم، در حالی که دولت باید به زمینه سازی در این حوزه روی بیاورد و از متولی این کسب و کارها و دخالت مستقیم خودداری کند. مسئول المپیاد کارآفرینی کشور ادامه می دهد: انتظاری که مسئولان دولتی از استارت آپ ها دارند ایجاد اشتغال است در حالی که تعریف این کسب و کارها الزاماً به معنی ایجاد اشتغال نیست؛ به عنوان مثال شبکه های بزرگ اجتماعی و بین المللی فقط با 17 نفر نیرو فعال هستند اما تاثیرگذاری جالب توجهی بر تولید ثروت و درآمد ارزی دارند.

• مقاومت سرمایه گذاران

یکی از فعالان استارت آپی تبریز با بیان این که کسب و کارهای نوین در تبریز نیازمند شرکت های شتاب دهنده قوی است، عنوان می کند: در تبریز چنین شرکت هایی وجود ندارد و فقط بعضی استادان فعال در این حوزه به جوانان راهنمایی هایی می دهند که اغلب این استادان نیز از جوانان هزینه دریافت می کنند و در ادامه حمایت موثر و چالاک ریسک پذیر وجود ندارد. نادر زمانی می افزاید: شرکت های دانش بنیان و استارت آپی نیازمند سرمایه گذاران ریسک پذیر هستند و با وجود این که سالانه در تبریز ده ها و صدها مجتمع تجاری و مسکونی بلندمرتبه به همت سرمایه گذاران استان ساخته می شود، هیچ یک از این سرمایه گذاران حاضر به حمایت از استارت آپ ها به علت ریسک پذیری آن نیستند.

وی بیان می کند: مشکل دیگری که در استان و تبریز با آن روبه رو هستیم مقاومت سنتی در برابر این کسب و کارهای نوین و رقیب پنداری آن هاست؛ برای مثال در چند سال گذشته با مقاومت های شدید اتحادیه های رانندگی در برابر تاکسی های اینترنتی روبرو بودیم که به مقاومت سازمان های تاکسیرانی هم منجر شد. جالب این که این سطح از مقاومت ها در برابر تاکسی های اینترنتی در شهرهای بزرگ کشور رخ نداد. زمانی ادامه می دهد: عدم اعتماد به کسب و کارهای نوین حتی در عرصه خرید اینترنتی خود را نشان می دهد و سهم تبریز از خریدهای اینترنتی بنا به آمار رسمی حتی از استان های محروم کشور هم که دسترسی کمتری به اینترنت دارند کمتر است. در چنین شرایطی فعالیت استارت آپ ها سخت است و حتی شرکت های آی تی در تبریز هم برای ماندگاری به روش های سنتی روی آورده اند که صحیح نیست.

• تلاش برای توسعه کسب و کارهای نوین

رئیس پارک علم و فناوری آذربایجان شرقی هم با بیان این که وضعیت شرکت های فناورانه و استارت آپی در استان منطبق بر شأن استان نیست، اظهار می کند: در حالی که افتتاح این پارک در استان با 10 استان برتر کشوری در اوایل دهه 80 اجرا شده اما رشد این شرکت ها در استان چندان مطلوب نبوده و نتوانسته به استان های هم سطح برسد. در حال حاضر کمتر از 3 درصد کسب و کارهای نوین کشور در آذربایجان شرقی فعال است.

عبدالرضا واعظی بیان می کند: برای توسعه این کسب و کارها در استان چند محور جدی را دنبال می کنیم و با حذف کاغذبازی های اداری روند ثبت این شرکت ها و حمایت ها به صورت اینترنتی انجام می شود به همین دلیل نیاز به مراجعه های فیزیکی و کاغذی نیست. این مساله روند ثبت شرکت ها و دریافت حمایت ها را تسریع می کند. وی با بیان این که پارک علم و فناوری استان برای توسعه کسب و کارهای نوین تلاش می کند، ادامه می دهد: در 5 ماه سال جاری حمایت های مالی از شرکت های فناورانه و کسب و کارهای نوین 4 برابر افزایش یافته و 7 میلیارد و 400 میلیون ریال حمایت مالی اجرا شده است.

به اعتقاد این مسئول مسائل فرهنگی و اجتماعی از اصلی ترین موانع رشد شرکت های دانش بنیان و کسب و کارهای نوین در استان است. واعظی تاکید می کند: بعضی موانع اجتماعی و مالی هم وجود دارد و بی میلی به رشته های صنعتی و مالی در استان از نمونه های نبود باور به این کسب و کارهاست و اغلب جوانان مایل به استخدام و دریافت حقوق ماهانه به جای کسب ثروت هستند. وی ناآشنایی بعضی مسئولان با کسب و کارهای نوین را مشکل دیگر توسعه این شرکت ها در استان می داند و می گوید: در حوزه شناخت از این شرکت ها در میان مدیران و تعاریف مشترک و واحد هم مشکل داریم و بعضی مسئولان از این کسب و کارها انتظارهای نامعقولی دارند که موجب سرخوردگی جوانان می شود و باید به این کسب و کارها فرصت رشد داد.

• استارت آپ های استان؛ محروم از حمایت های دولتی

یکی از کارآفرینان استارت آپی آذربایجان شرقی می گوید: در سال 97 نصب 40 میلیون اپلیکیشن بازار، رشد 500 تا هزار درصدی استارت آپ ها و رشد 59 درصدی درآمد بازی سازان ایرانی نشان از آن دارد که استارت آپ ها و کسب و کارهای دیجیتالی می توانند نقش پررنگی در توسعه رشد مالی کشور داشته باشند. رامین اکبری با بیان این که اولین هدف آنها، توسعه فضای کارآفرینی استارت آپی و دیجیتالی در آذربایجان شرقی و شمال غرب کشور است، اظهار می کند: با توجه به نوپا بودن این فضا در استان سعی داریم مردم، فعالان مالی و فعالان کسب وکارهای سنتی را با استارت آپ ها و کسب و کارهای دیجیتالی آشنا کنیم.

وی با تاکید بر این که در چنین رویدادهای استارت آپی استان نیاز است حمایت های معنوی بخش دولتی هم وجود داشته باشد، عنوان می کند: همکاری ارگان های دولتی در استان خوب و موثر نیست؛ برای مثال در تهران رویدادهای مختلفی با حضور مسئولان کشوری برگزار می شود اما در تبریز با وجود تعداد اندک رویدادها شاهد حضور مسئولان استانی هم نیستیم و بعضی مدیران ارشد استان حتی آشنایی با استارت آپ ها و کسب و کارهای دیجیتالی هم ندارند.

این استاد دانشگاه می افزاید: درست است که در ماه های اخیر ارگان های دولتی در پایتخت توجه بیشتری به این فضا نشان می دهند، اما سرعت این حرکات لاک پشتی است و بیشتر در تهران اتفاق می افتد، از این رو نیاز است تعاملی چندطرفه بین بخش خصوصی و دولتی در استان ایجاد شود. اکبری تاکید می کند: مهم ترین مسائل بنیان گذاران این حوزه آشنا نبودن آنها با مسائل حقوقی، نبود سرمایه گذاری فعالان مالی، فرهنگی و اجتماعی کشور است.