یخچال طبیعی چیست؟ انواع آن کدامند؟ - مجله کامپیوتر

به گزارش مجله کامپیوتر، یخچال طبیعی (Glacier) توده ای بزرگ از یخ فشرده است که به علت نیروی گرانش و وزن خود به آرامی در سطح زمین حرکت می نماید. این پدیده در منطقه ها سرد و پرارتفاع تشکیل می گردد، جایی که اندازه بارش برف از اندازه ذوب شدن آن بیشتر است. یخچال های طبیعی از هزاران سال پیش تا به امروز یکی از مهم ترین عوامل شکل دهنده زمین بوده اند و نقش حیاتی در تنظیم اقلیم جهانی دارند.

تشکیل یخچال های طبیعی

تشکیل یخچال طبیعی فرآیندی طولانی است که در طی آن برف های انباشته شده در اثر فشار و گذر زمان به یخ متراکم تبدیل می شوند. این فرآیند شامل سه مرحله اصلی است: انباشت برف، فشرده شدن به یخ دانه ای (Firn)، و تبدیل نهایی به یخ فشرده. در این روند، بلورهای برف به تدریج به هم جوش می خورند و یک ساختار متراکم و منسجم را ایجاد می نمایند. این چرخه در منطقه های با دمای پایین و بارش مداوم برف رخ می دهد.

انواع یخچال های طبیعی

یخچال های طبیعی به دو دسته کلی تقسیم می شوند: یخچال های دره ای (Valley Glaciers) و یخچال های پهنه ای (Ice Sheets). یخچال های دره ای معمولاً در کوهستان ها تشکیل می شوند و در امتداد دره ها حرکت می نمایند. یخچال های پهنه ای، مانند یخچال های قطب جنوب (Antarctica) و گرینلند (Greenland)، پهنه های وسیع تری را پوشش می دهند و به علت مقدار بسیار بزرگ خود تأثیر زیادی بر سطح دریاها دارند.

حرکت یخچال های طبیعی

یخچال های طبیعی به علت نیروی گرانش و وزن خود به آرامی حرکت می نمایند. این حرکت به دو صورت انجام می گردد: لغزش پایه ای (Basal Sliding) و تغییر شکل داخلی (Internal Deformation). در لغزش پایه ای، یخ روی سطح زیرین خود می لغزد، در حالی که در تغییر شکل داخلی، لایه های یخ به علت فشار تغییر شکل می دهند. سرعت این حرکت می تواند از چند میلی متر تا چند متر در روز متغیر باشد.

نقش یخچال های طبیعی در طبیعت

یخچال های طبیعی یکی از مهم ترین عوامل تغییر و تحول در سطح زمین هستند. آن ها با جابه جا کردن سنگ ها و رسوبات (Sediments) به تغییر منظره یاری می نمایند. این یخچال ها در طول تاریخ زمین شناسی، دره های U شکل، دریاچه های یخچالی، و کوه های مرتفع را شکل داده اند. بعلاوه آن ها با آزادسازی آب ذوب شده به منابع آب شیرین دنیا یاری می نمایند.

یخچال های طبیعی و تغییرات اقلیمی

یخچال های طبیعی به شدت تحت تأثیر تغییرات اقلیمی قرار دارند و به عنوان شاخصی حساس برای تغییرات دما عمل می نمایند. افزایش گرمایش دنیای (Global Warming) باعث ذوب سریع یخچال ها شده و سطح دریاها را بالا می برد. این تغییرات می تواند زیستگاه گونه های مختلف را تهدید کند و بر الگوهای آب و هوایی دنیای تأثیر بگذارد.

یخچال های طبیعی در ایران

در ایران، یخچال های طبیعی عمدتاً در منطقه ها کوهستانی مانند دماوند، زردکوه، و سبلان یافت می شوند. این یخچال ها منابع ارزشمندی از آب شیرین برای منطقه ها خشک و نیمه خشک کشور هستند. با این حال، تغییرات اقلیمی و افزایش دمای هوا موجب کاهش چشمگیر مقدار آن ها در دهه های اخیر شده است. این موضوع پیامدهای جدی برای تأمین آب و کشاورزی در کشور دارد.

حفظ و مدیریت یخچال های طبیعی

حفظ یخچال های طبیعی نیازمند همکاری دنیای برای کاهش انتشار گازهای گلخانه ای و مدیریت پایدار منابع طبیعی است. این کوشش ها شامل استفاده از انرژی های تجدیدپذیر، جلوگیری از جنگل زدایی (Deforestation)، و آموزش عمومی در خصوص اهمیت یخچال های طبیعی است. تنها به وسیله اقدامات هماهنگ می توان اثرات منفی تغییرات اقلیمی بر یخچال ها را کاهش داد.